MƯỢN SÓNG- NÓI VỀ TÂM HỒN CỦA NGƯỜI PHỤ NỮ ĐANG YÊU.( SÓNG- XUÂN QUỲNH)

* NGUỒN GỐC:

Những con sóng luôn cồn cào,da diết thôi thúc Xuân Quỳnh khám phá,lí giải:

'' Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh em

Em nghĩ về biển lớn 

Từ nơi sóng lên ''

'' Trước muôn trùng sóng bể '' : Sóng đã tìm ra tận bể nghĩa là đã kết thúc cuộc hành trình của nó song đứng trước trời đất bao la, sông nước mênh mang ,nó lại trở nên suy tư và trăn trở đi tìm cội nguồn của mình. Nhưng đến câu thơ sau lại là '' Em nghĩ''. Em không còn ẩn mình trong sóng mà tác giả đã đồng nhất'' Em nghĩ'' cũng là sóng nghĩ, thể hiện cảm xúc mãnh liệt của tác giả.Sau đó là  những câu hỏi liên tiếp: '' Từ nơi nào sóng lên?''; '' sóng bắt đầu từ gió-Gió bắt đầu từ đâu?'' như những đợt sóng miên man,trải dài nối tiếp nhau đưa lòng người theo những suy nghĩ vô tận:

'' Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau''

Những câu hỏi mang tầm triết luận vũ trụ cao siêu : '' Sóng bắt đầu từ gió'' nhưng gió bắt đầu từ đâu ''thì khó có thể trả lời ngay được. Nhưng còn tình yêu , điều tồn tại vĩnh hằng trong mỗi con người lại là điều khó hiểu và đến một người phụ nữ trí tuệ như Xuân Quỳnh cũng nũng nịu đầu hàng:'' Em cũng không biết nữa-Khi nào ta yêu nhau''. 

Tình yêu làm cho những khái niệm trở nên dư thừa: 

'' Làm sao cắt nghĩa được tình yêu 

Có khó gì đâu một buổi chiều

Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt

Bằng mây nhè nhẹ gió hiu hiu''

Và có ai đó cũng đã nói: '' Nếu ta biết mình yêu vì điều gì cũng là lúc tình yêu ra đi''. Và nếu như định nghĩa ấy hoàn toàn  chính xác thì có thể khẳng định '' em '' đã yêu chân thành và mãnh liệt .

* NÔĨ NHỚ:

Trong tình yêu,nỗi nhớ như gia vị không thể thiếu và cũng là thước đo của một tình yêu,bởi có yêu mới nhớ và cũng vì nhớ mà yêu :

'' Lạ quá! Không hiểu vì sao
Đứng trước em anh lạnh lùng đến thế?
Nhưng em đi rồi mình anh với bóng lẻ 
Mới thấy mình khẽ nói : '' Nhớ làm sao!''

                                    -Puskin-

Nỗi nhớ cũng là cách gắn kết những con tim lại gần nhau,là sức mạnh xua đi nỗi cô đơn ,lạnh lẽo:

'' Ngôi sao nhớ ai mà sao lấp lánh
Soi sáng đường chiến sĩ giữa đèo mây
Ngọn lửa nhớ ai mà hồng đêm lạnh
Sưởi ấm lòng chiến sĩ dưới ngàn cây''

                                   - Nguyễn Đình Thi-

Bằng nghệ thuật lặp từ '' con sóng'' ,lặp cấu trúc cùng với đó là biện pháp tương phản đối lập :

'' Con sóng dưới lòng sâu 
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức''

Nhà thơ đã khám phá sóng ở hai chiều không gian '' dưới lòng sâu'' -'' trên mặt nước'' và thời gian '' ngày''-'' đêm''. Cho thấy nỗi nhớ trong tình yêu ,với người phụ nữ thật đong đầy , chan chứa mãnh liệt đến thao thức:

'' Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức ''

 '' Mơ''  là trạng thái chỉ xảy ra khi ngủ vậy mà em lại có thể '' còn thức '',câu thơ có vẻ phi lí ,không tưởng .Nhưng cách nói ấy chính là cách để nhà thơ bộc bạch trái tim đáng trân trọng của người phụ nữ khi yêu họ đã dành cả tiềm thức và vô thức hướng về người mình yêu. Tình yêu đã đưa họ vượt lên trên cả quy luật tưởng chừng không thể thay đổi. 

Đoạn thơ cũng thể hiện một tư tưởng mới mẻ của người phụ nữ hiện đại,không giam cầm,lệ thuộc bản thân trong những định kiến xưa cũ, cô gái trong thơ Phan Thị Thanh Nhàn : 

'' Cô gái như chùm hoa lặng lẽ 
Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu. ''

Xuân Quỳnh đã cho chúng ta nhận thức, sự bộc bạch,giãi bày tình cảm đâu phải điều gì sai lầm hơn nữa còn rất đáng yêu , đáng trân trọng.

* THỦY CHUNG: 

Nhân vật trữ tình '' Em '' có sự hài hòa giữa tâm hồn phụ nữ hiện đại và truyền thống.Nét truyền thống trong tình yêu của người phụ nữ chính là tấm lòng thủy chung,bền chặt:

'' Dẫu xuôi về phương Bắc

Dẫu ngược về phương Nam

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh một phương''

Xuân Quỳnh có lẽ rất ưa cách nói tương phản đối lập và đã vận dụng  ở câu thơ này  như một cách lạ hóa trong thơ: 'xuôi Bắc...ngược Nam'' . Sự mất tín hiệu của lí trí tỉnh táo lại một lần nữa thể hiện cảm xúc mãnh liệt trong tình yêu của người phụ nữ. Cuộc đời bốn phương tám hướng nhưng người phụ nữ chỉ hướng về một phương- phương anh . Ở đây có sự gặp gỡ,đồng điệu với tâm hồn người phụ nữ trong thơ Thúy Bắc:

'' Rợp trời thương 

màu xanh suốt

Em nghiêng hết 

về phương anh''

* NIỀM TIN:

Từ quy luật sóng biển: 

'' Ở ngoài đại dương 
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở''

Con sóng dù vươn mình ở đại dương bao la nhưng cuối cùng rồi cũng tan hòa trên bờ biển. Từ hình ảnh ấy, Xuân Quỳnh liên tưởng  đến tình yêu với một niềm tin cháy bỏng. Không diễn đạt theo lối thông thường '' Dù muôn vời cách trở-Con nào chẳng tới bờ '' - tạo cảm giác bình ổn,có hậu . Nhà thơ đã sử dụng nghệ thuật đảo tinh tế : '' Con nào chẳng tới bờ-Dù muôn vời cách trở'' lại đem đến cảm nhận niềm tin sâu sắc ,mãnh liệt vào một tình yêu  tuy chứa đựng nhiều dư vị đắng cay nhưng cuối cùng sẽ được hạnh phúc viên mãn đích thực.Chính niềm tin trong tình yêu đã biến những điều tưởng chừng không thể trở nên có thể .  Trong '' thơ tình cuối mùa thu '' Xuân Quỳnh cũng từng viết:

'' Tình ta như hàng cây
Đã qua mùa gió bão
Tình ta như dòng sông
Đã yên ngày thác lũ''